Wijn FAQ ’s : enkele weetjes vragen

Wijn is niets meer dan gefermenteerd druivensap. Dit is slechts de eerste stap van vele voordat het in de fles wordt gedaan en gereed is voor consumptie.

Dit is een kort samenvatting van het procedé van wijn maken.

Stap 1 : groei van de wijngaarden en verzorging

Net als alle andere planten hebben ook wijnstokken verzorging nodig om in goede conditie te kunnen blijven en volop de vruchten ervan te kunnen plukken. Dit is onderdeel van de zogenaamde oogstoptimalisatie. Snoeien, correcte bewatering, wat sommige variëteit betreft worden ze netjes langs ijzerdraad vastgezet voor een optimale zonnestraling voor extra suikers, enzovoort… horen hier allemaal bij.

Stap 2 : druivenoogst

Wanneer alles goed is verlopen voor een optimale oogst in de late zomer of najaar, dan worden de druiven geoogst. Het exacte moment is aan de appreciatie van iedere wijnmaker en is afhankelijk van de wijnsoort dat hij of zij wenst te maken. Droge wijnen worden meestal als eerst geoogst waar een hoger zuurheid gehalte geldt. Zoete druiven hebben meer suikers nodig, dus langere rijping. Dit kan tot extreem zoet zijn zoals de Duitse ijswein welke tot de eerste sneeuw aan de wijnstok blijft. Zo bevriezen de extra rijpen druiven. Bij deze late oogst worden de concentraten uit de nobel rotte druiven geperst en blijft er een extra zoete concentratie over. Vervolgens kunnen er verschillende technieken worden toegepast om tot een zoete wijn te komen.

Stap 3 : fermentatie

De volgende stap is afhankelijk van de wijnsoort. Witte, rode, rosé, zoete, mousserende of versterkte wijnen hebben namelijk niet hetzelfde verwerkingsproces. Echter is alcoholische fermentatie de gemeenschappelijk stap waar alle oogsten langs gaan om van druivensap een heerlijke wijn te maken.

Waar rode druiven eerst worden verpletterd, worden deze vervolgens met schil en pulp extract in een opslagvat gelaten zodat de gisten de suikers kunnen opnemen. Wanneer de suikers op zijn, sterven de gisten af waarna er wijn is ontstaan. Bij rode wijnen blijft het rode vel van de druiven bij het mengsel zodat deze fermentatie middels een chemisch procedé de rode kleur uit deze vellen kan halen waardoor de wijn zijn rode kleur krijgt. Vervolgens wordt de rode wijn overgezet naar grote opslagvaten of houten vaten waar het tot rust kan komen, extra smaken kan ontwikkelen. Uiteindelijk wordt het in flessen verpakt.

Bij witte druiven wordt eerst het vruchtvlees van de druivenvellen gescheiden waarna het ontstane druivensap gereed is voor alcoholische fermentatie. Gisten nemen de suikers op waarna alcohol ontstaat. Bij weinig rijpen druiven ontstaat droge witte wijn met een laag alcoholpercentage, terwijl bij witte druiven die lang hebben kunnen rijpen, ontstaat er een zoetere witte wijn met veelal een hoger alcoholpercentage. Echter heeft iedere wijn zo z’n specifieke eigenschappen afhankelijk van de wijnregio waar het heeft gegroeid. Vervolgens wordt de droge witte wijn in vaten opgeslagen, al dan niet in houten vaten zoals bij de chablis bijvoorbeeld uit de Bourgogne. In plaats van op te slaan, kan de wijnmaker er ook voor kiezen om een zoete wijn te maken aan de hand van verschillende technieken. Een van de vele voorkomende technieken is om twee druivensoorten te mengen waarna er wordt opgeslagen en in flessen verpakt.

Bij rosé wijnen ligt het ergens halverwege tussen rode en witte wijnen. Ja ja ! Inderdaad. Rosé wijnen volgen eerst dezelfde weg als de rode druiven. Bij verplettering worden vruchtvlees en vel samen in een opslagcontainer geplaatst om te kunnen fermenteren. Het verschil zit hem in dat deze wijn vervolgens eerder wordt onttrokken aan dit fermentatieproces waardoor het chemisch procedé die de kleur overneem van de druivenvellen, wordt gestopt. Zo ontstaat een kleur halverwege tussen rood en wit, rosé… Vervolgens wandelt deze dezelfde weg als de witte wijn.

Stap 4 : opslag

Na de alcoholische fermentatie, kan de wijn eventueel nog extra rijpen in houten vaten om zo bijvoorbeeld vanillesmaak (afhankelijk van het soort hout) mee te krijgen of andere aroma’s. Meestal wordt voor roestvrijstalen opslagvaten gekozen daar waar het relatief minder duur is en de wijn relatief intact laat. De roestvrijstalen tank kan hermetisch afgesloten worden zodat er verder geen zuurstof met de wijn in aanraking komt en voor smaakverandering zou kunnen zorgen wat niet mogelijk is bij houten vaten. Dit is natuurlijk verder de keuze aan de wijnmaker.

Stap 5 : verpakking

Meestal wordt voor flessen gekozen. Maar we zien ook steeds meer andere verpakkingen zoals tetra pakken en plastic opslagtanks van 5 of 10 liter. Maar laten we duidelijk zijn dat goede (premium) wijnen eigenlijk altijd op een fles gaan.

Rode wijn wordt uit rode of zwarte druiven gemaakt. Witte wijnen uit witte druiven. Voor rosé wijnen wordt bij verplettering het vruchtvlees en vel samen in een opslagcontainer geplaatst om te kunnen fermenteren. Het verschil zit hem in dat de rosé vervolgens eerder wordt onttrokken aan dit fermentatieproces waardoor het chemisch procedé die de kleur overneem van de druivenvellen, wordt gestopt.

Er zijn ontzettend veel verschillende soorten wijnen. Dit hangt allemaal af van de druifvariëteit die is gebruikt, het klimaat waarin het is opgegroeid (koud betekend weinig suikers dus weinig alcohol, warm daarentegen is zeer rijpen druiven dus veel suikers en hoog alcoholpercentage). Weinig alcohol betekend veelal een droge wijn. Denk aan de wijnen van de Loire vallei bijvoorbeeld voor de witte wijnen en de Beaujolais en noordelijke Rhône wijnen voor de rode wijnen.

Vervolgens zijn er allerlei technieken om een wijn zoet te maken voor zoete wijnen zoals een extra lange rijping. Ook zijn er de mousserende wijnen, bijvoorbeeld die in de Champagne of de Cava, de versterkte wijnen zoals de Port en de Banyuls.

Dit is een vrij persoonlijke aangelegenheid, maar over het algemeen gelden er wel een aantal niet vaststaande regels. Zo horen bij vleesgerechten veelal rode wijnen en bij visgerechten witte wijnen. Bij desserts horen meer zoete wijnen. Uiteraard zijn dit géén verplichtingen daar waar persoonlijk gewoontes en voorkeuren anders kunnen zijn voor iedereen. Wijn is er uiteindelijk om aan iedereen plezier te laten beleven en een goed moment door te kunnen brengen.

Een van deze regels is dat bij een zoet gerecht, je een extra zoete wijn zou moeten nemen omdat anders de smaak van de wijn verloren gaat in het gerecht.

Binnenkort zal ik hier een apart blog artikel over schrijven zodat je meer inspiratie op kan doen voor thuis. Kun je niet wachten of ben je gewoon een fan van heerlijk eten en wijn proeven, wat wacht je dan nog om een van onze culinaire wijnreizen te boeken ? Bekijk onze culinaire wijnreis voorbeelden hier en laat deze aanpassen op maat zodat je jou perfect culinaire wijnreis kunt beleven.

Wijnen proeven is het nagaan van een aantal kwaliteitscriteria van smaken en aroma’s tot kleur. Uiteindelijk maak je je conclusie op of deze wijn voor jou van goede of juist matige kwaliteit is. Dit is natuurlijk vrij subjectief daar waar niet iedereen dezelfde neus en smaakpapillen heeft. Wijninfluencers hebben wat dat betreft een sterke invloed op het aanzien van een wijn.

Laten we bij voorbaat meegeven dat wijn proeven niet wijn drinken is. Ik zou daarom willen stellen dat iedereen wijn kan proeven. Wijn proeven doe je aan de hand van een sample van de wijn. Eerst open je de fles die je voor ogen hebt volgens de etiketten. Ook zorg je ervoor dat je een aantal schone ISO glazen hebt waarvan de bovenste rand kleiner dan het breedste diameter van het glas. Deze bolle vorm zorgt ervoor dat de smaken van de wijn die vrij komen binnen het glas blijven. Zorg er ook voor dat er verder vingerafdrukken en andere residuen in het glas aanwezig zijn van het vaatwassen of dergelijks. Als je enkel wilt proeven, kun je ook een spittoon klaarzetten.

Eenmaal fles geopend en schone glazen op tafel, kun je een kleine bodem, bijvoorbeeld een vinger dikte, van de wijn inschenken. Eenmaal ingeschonken, wacht je een paar tellen en kijk je naar de wijn. Je beschrijft kleur, mate van doorzichtigheid, is deze donker of juist licht doorlatend… Vervolgens doe je het glas draaien om de aroma’s vrij te laten komen en doe je voorzichtig je neus op de rand van het glas. Zo kun je die heerlijke aroma’s proeven die in de wijn zitten verstopt.

Droge wijnen met druiven die niet te lang hebben kunnen rijpen, hebben meestal een wat zure smaak van appel, citroen, citrusvruchten bijvoorbeeld. Hoe rijper en uit een warmer land komend, hoe meer kans je hebt dat de druiven lang hebben kunnen rijpen en de aroma’s meer op tropische vruchten lijken. Vervolgens neem je een sip en hoe langer je wacht, hoe meer aroma’s er vrijkomen. Als je bijvoorbeeld hout proeft, dan is het dat de wijn in houten eik vaten is bewaard gebleven.

Witte wijnen en rosé wijnen worden op koele temperatuur bewaard. Dit is variërend van tussen de 8-10 graden tot de 14-15° afhankelijk van welke wijn. Bovendien worden sommige flessen liggend bewaard waar andere zonder probleem staand bewaard kunnen worden. Rode wijnen bewaar je het liefst bij een mildere temperatuur. Welke wijn het ook om gaat, het is belangrijk dat de temperatuur constant blijft, de wijnen niet bij hitte en lichtbronnen staan zoals zonlicht, kunstmatig licht, radiator enzovoort.

Sommige wijnen, wanneer ze in optimale conditie bewaard worden, kunnen nog jaren mee en op de fles narijpen. Een geopende fles kun je het beste zo snel mogelijk opmaken waar de zuurstof de aroma’s en wijn aantast.

Glas is breekbaar en je kunt maar een beperkt aantal kilo handbagage meenemen in de cabine. Je kunt je fles wijn die je tijdens je wijnreis hebt gekocht als souvenir daarom het beste voorzichtig en goed inpakken met de nodige voorzorgmaatregelen en deze vervolgens in je incheck bagage verbergen. Er zijn verschillende manieren om een fles stevig te verpakken zodat deze niet breekt tijdens je reis.

Manier 1, de goedkoopste : Rol je fles in een dikke trui of in een paar t-shirts en leg deze vervolgens ergens in het midden van je bagage. Zorg ervoor dat er verder geen andere harde materialen rond de fles aanwezig zijn die bij een grote schok het glas eventueel zouden kunnen breken. Eenmaal in het midden gelegd, zorg er dan voor dan de rest van je kleren en andere zachten spullen die tegenschok kunnen bieden om en nabij de fles aanwezig zijn.

Manier 2, de beste : De beste en veiligste manier om je fles tot aan huis mee te kunnen nemen, gezien stevigheid van verpakking en probleemloos door de handbagage check te komen (want een fles is meer dan de 100ml die je in je handbagage mag meenemen), is om vooraf of ter plaatsen een houten kistje te kopen voor je fles en deze in je check-in bagage op te bergen. Op bijvoorbeeld bol.com kun je gemakkelijk zo’n kistje voor 1 of 2 flessen kopen. Groter neemt al snel te veel ruimte en je moet je het bovendien ook allemaal meenemen en slepen.

Een goede indicatie van de hoeveelheden die je terug mag meenemen naar huis staan op deze website van de Europese Unie.

Zoals aangegeven in bovenste link, kun je het beste op de douane site van het land waar je woont kijken waar ieder land eigen regels nog heeft.

Voor België.

Voor Luxemburg.

Voor Nederland.

Voor de wijze van wijn proeven en de etiketten, welke stappen te volgen, welk glas en waarom, verwijs ik je naar dit artikel waarin ik je verder uitgebreid uitleg geef over het wijn proeven.

Lees mijn artikel over wijn proeven.